شیرینی به ماده خوراکی اطلاق می‌گردد که ماده اصلی آن شکر یا پودر قند یا قند های مصنوعی باشد . تعریف آنقدر گسترده است که شکلات ها را هم در بر می‌گیرد. در اغلب شیرینی ها ، آرد و تخم مرغ ماده اصلی دیگری علاوه بر مادهٔ شیرین‌کننده به شمار می‌آیند.
به جز شیرینی های اصیل قدیمی ایران مانند گز و سوهان و باقلوا ، شیرینی‌ها در شیرینی فروشی های ایران به دو دسته اصلی شیرینی خشک و تر تقسیم می‌شوند. شیرینی های خشک شیرینی هایی هستند که در تهیه آن‌ها از خامه استفاده نشده باشد و قابلیت نگهداری برای مدت بالا را داشته باشند . از معروف ترین این شیرینی ها می‌توان به شیرینی زبانی ، کشمشی ، دانمارکی و مربایی اشاره کرد. شیرینیهای تر شیرینی‌هایی هستند که در تهیه آن‌ها از خامه یا کرم استفاده شده باشد و برای نگهداری باید در محیط یخچال نگهداری شوند. از معروف‌ترین این شیرینی‌ها می‌توان به شیرینی خامه‌ای و رولت اشاره کرد.
در ایران علاوه بر اینکه هر شهر یک یا چند مدل شیرینی سوغاتی دارد ، یک سری از شیرینی ها در تمام ایران یافت می شود که نشاندهنده این است که این هنر طرفدارانی بسیار پر و پا قرص دارد.
حالا به سراغ بعضی از استان های ایران می رویم تا ببینم طرفداران هر شیرینی در کجا هستند؟
مردم قزوین شیرینیهای بسیاری دارند اما باقلوای لوزی ، اتابکی ،نان نازنک و نان برنجی در آنجا طرفداران بیشتری دارد.
در تبریز هم قراییه ، راحت الحلقوم
در بوشهر نان پادرازی و رنگینگ خرما
در یزد قطاب، باقلوا ، پشمک
در کرمان کلمپه ، کماج سهن ، نان چرخی ، برشتوک،نان پر
در کرمانشاه،نان برنجی و خرمایی
در آذربایجان،لوزانک ،سی و سوجوق
در خوزستان،کلوچه های سنتی
در ایلام ،کاک،کله برنجی وبژی برساق
چهار محال بختیاری ،گزبلداجی
در لرستان برساق لکی و قطاب لکی
در خراسان،شیرینی مشهدی (آلمانی یا مربایی) و زنجبیلی و…
همانطور که می دانید، زولبیا یک شیرینی جداست و بامیه هم یک شیرینی دیگر است ولی معمولا این دو شیرینی در کنار یکدیگر خریداری و میل می شوند. در کنار این دو شیرینی از ترکیب گوش فیل هم استفاده می شود. اما اصلا این شیرینی ها از کجا آمده اند و از کی کنار هم میل شدند؟ در کتاب هایی که درباره ی ثبت اتفاقات دربار قاجاریه بوده این گونه نوشته شده که زولبیا و بامیه برای اولین بار در زمان ناصرالدین شاه قاجار پخته شده اند. بر خلاف خیلی از کسانی که فکر می کردند که این شیرینی ها به خاطر شربت شکر بسیار زیادی که دارد متعلق به ترکیه ای هاست اما ، این شیرینی ها کاملا ایرانی هستند.
این سه شیرینی تنها در ماه رمضان به بازار خوراکی های مردم می آمده و قبل و بعد از آن تا سال دیگر بساطش تماما برچیده می شده است. شخص مظفرالدین شاه هم آن چنان به این شیرینی ها دلبسته بوده است که هر از چندگاهی می گفت پس کی ماه رمضان می آید تا دلی از عزای زولبیا و بامیه در بیاوریم؟ نقل شده مظفرالدین‌شاه زمانی که فصل برخی از خوراکی‌ها نبوده به زبان می‌آمده است. مثلا قبل از آنکه نوروز برسد می‌گفته «نوروز بیاید پلو بخوریم» یا زمانی که وقت زولبیا و بامیه نبوده می‌گفته «کی ماه رمضان می‌آید زولبیا و بامیه‌ای بخوریم». تا به حال برایتان پیش نیامده است به این فکر کنید که با وجود این که شیرینی های مخصوص ماه رمضان سه نوع بوده اند اما نام زولبیا و بامیه آورده می شده و گوش فیل جداگانه نام برده می شده؟ پاسخ اینکه لفظ ملوکانه ی شاه قاجار این اصطلاح را درباره ی این شیرینی بر روی زبان ها انداخته بوده و تا به الان هم به همان صورت مانده است.
دانستنی هایی درباره ی زولبیا و بامیه
- تا به اینجا گفته شد که این شیرینی، در ایران بساخته شده است. البته باید این را اضافه کنیم که زولبیا قبلا هم در کشور هند و مناطق جنوبی ایران به تنهایی پخته می شده است و حتی در زبان فارسی دری به آن جلبی می گفته اند.
- با این که زولبیا قبلا هم وجود داشته است اما بامیه کاملا ایرانی است و در زمان ناصرالدین شاه پخته شده است.
- دلیل پیدایش همچین خوراکی خوشمزه ای هم این بوده که در زمان های گذشته در برخی از شهرهای کشور ما مواد شیرینی همچون کشمش و خرما موجود نبوده یعنی به خاطر شرایط آب و هوایی کشت نمیشده . بردن این مواد به شهرهای دیگر نیز مشکلات زیادی را به همراه داشته برای همن هم کم کم زولبیا و بامیه اختراع شده و در شهر‌هایی که از مواد شیرینی وجود نداشت گسترش پیدا کرده.
- مقداری از مزه خاص زولبیای قدیم از روغن کنجد بود که همیشه در پختن آن به کار می‌رفت اما امروزه روغن کنجد گران‌تر از آن است که مصرف آن در شیرینی‌پزی صرف داشته باشد.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.